R E K L A M A
Loteria i konkurs to dwie różne formy działań promocyjnych związanych z rozdaniem nagród. Na gruncie polskiego prawa tylko jedna z nich jest legalna, a zorganizowanie drugiej bez pozwolenia odpowiedniego organu jest poważnym złamaniem prawa, za które grozi kara co najmniej kilkunastu tysięcy złotych!
Popularne w internecie (na kontach Instagrama, Facebooka, a także np. w trakcie webinarów) “rozdania nagród” mające na celu zwiększenie klikalności, poszerzenie zasięgów, promowanie wizerunku bądź inne działania marketingowe są od lat bardzo popularne w Polsce. Ale niewinne „rozdanie” nawet drobnych nagród jak książka czy skromny upominek, ze względu na bardzo represyjne w Polsce prawo, może zakończyć się karą grzywny. I to niemałą. W 2023 roku taka kara wynosi bowiem nie mniej niż 16 414 zł.
To, czy grozi nam kara czy nie, zależy od tego czy organizujemy konkurs czy loterię. I nie chodzi o to jak nazwiemy nasze „rozdanie”, ale o zasady zabawy, a przede wszystko o sposób wyłonienia zwycięzców do których powędrują nagrody.
Konkurs a loteria
W ramach konkursu zawsze odbywa się jakaś rywalizacja pomiędzy uczestnikami, którzy muszą spełnić pewne określone w regulaminie konkursu wymagania, wykonać jakieś zadania, które podlegają ocenie i na podstawie tejże oceny wyłoniony jest zwycięzca. Mogą to być obiektywne kryteria (jak np. największa liczba zdobytych punktów czy najszybciej rozwiązany quiz), ale mogą to być też kryteria całkowicie subiektywne (np. zwycięża najciekawsza odpowiedź). To nie jest istotne – najważniejsze jest to, że muszą być określone kryteria związane z jakimś działaniem uczestnika konkursu, które należy spełnić i które podlegają ocenie, która jest potem podstawą do wyłonienia zwycięzców. Zwycięzca konkursu musi być więc wybrany lub wyłoniony na podstawie jasnych kryteriów wyboru, a nie pozostawiony losowi czy przypadkowi.
Jeśli nasza zabawa nie ma określonych kryteriów wyłaniania zwycięzcy, możemy przyjąć, że zwycięzca wybrany zostanie w sposób losowy. Mamy wówczas do czynienia nie z konkursem, a loterią, co zmienia diametralnie naszą sytuację, bo jako organizator loterii podlegamy pod szereg obowiązków zapisanych w ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.
Konkurs i loteria wykorzystywane są bardzo często do działań promocyjnych różnych instytucji i firm. Warto znać różnicę między tymi pojęciami. W przypadku konkursu, co do zasady do zwycięstwa prowadzą umiejętności lub wiedza uczestników. W ramach konkursu można więc zorganizować quiz lub wymyślić kreatywne zadanie, np. wykonanie zdjęcia, rysunku, wymyślenie hasła, itp. W takim przypadku organizator nie musi posiadać żadnych zezwoleń. W przypadku loterii zaś o wygranej decyduje los, a umiejętności i wiedza uczestników nie odgrywają znaczącej roli. Loterią będzie każde działanie, w którym zwycięzcę wyłania się na drodze losowania. Element losowości może wystąpić na którymkolwiek etapie akcji.
Źródło: Loterie fantowe i gry bingo fantowe – przewodnik na 2023 r. (www.slaskie.kas.gov.pl)
Jednym z takich obowiązków organizatora loterii jest konieczność uzyskania zezwolenia Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, a do wniosku o zezwolenie trzeba załączyć zaświadczenia z urzędów, bankowe gwarancje wypłat nagród, dokumenty potwierdzające legalność źródeł pochodzenia pieniędzy na nagrody oraz dokonać opłaty, która w 2023 roku wynosi co najmniej 3 282 zł (10% wartości nagród, ale nie mniej niż 50% tzw. kwoty bazowej, wynoszącej w tym roku 6 565,44 zł).
Ważne!
Zdecydowana większość konkurso-loterii na Instagramie nie ma jasno brzmiących reguł wyłaniania zwycięzców. Musisz wiedzieć, że przejrzysty regulamin z wyraźnie zaznaczonymi kryteriami wyłonienia zwycięzcy jest ważny i dla ciebie – organizatora – i dla uczestników, a jego brak może zniechęcić do wzięcia udziału w zabawie. Jeśli uczestnik ma się domyślać reguł, to prawie zawsze pomyśli, że coś kombinujesz i zabawa nie będzie uczciwa!
A co grozi za zorganizowanie loterii bez zezwolenia Dyrektora IAS? Kara pieniężna za zorganizowanie loterii bez zezwolenia wynosi 500% opłaty za wydanie zezwolenia – czyli w roku 2023 nie mniej niż 16 413,60 zł. Co więcej, jeśli organizujesz loterie częściej, kara będzie naliczona za każdą z tych nielegalnych loterii i zsumowana.
Regulamin konkursu
Konkursy nie podlegają pod ustawę o grach hazardowych (przypominam, żeby zabawa była uznana za konkurs a nie loterię muszą być jasno określone zasady wyłonienia zwycięzców i nie mogą być oni wyłaniani w sposób podlegający przypadkowi), a więc nie ma potrzeby ich zgłaszania do urzędu ani dokonywania opłat. Nie ma też ryzyka poniesienia horrendalnych kar jak w przypadku loterii.
Warto jednak pamiętać, że organizator konkursu musi opublikować jego regulamin. W regulaminie powinny się znaleźć takie elementy jak dane organizatora konkursu, miejsce i czas jego przeprowadzenia, warunki uczestnictwa w konkursie, kryteria wyboru zwycięzcy, określenie nagrody i sposobu jej dostarczenia, informację o opublikowaniu wyników konkursu, procedurę reklamacyjną, określenie, kto opłaca podatek od wygranej (w przypadku, gdy wartość wygranej wynosi ponad 2000 zł), a także informacje wymagane przez portal, na którym jest prowadzony konkurs (np. Instagram wymaga wyraźnego wskazania, że konkurs nie jest w żaden sposób sponsorowany i związany z Instagramem).
