R E K L A M A
„Obława” to jeden z najbardziej znanych utworów Jacka Kaczmarskiego. Była też jedną z pierwszych piosenek barda, którą napisał w wieku zaledwie 17 lat.
Kontekst historyczny
„Obława” to jeden z najbardziej rozpoznawalnych utworów Jacka Kaczmarskiego. Piosenka została napisana w 1974 roku pod silną inspiracją piosenką Włodzimierza Wysockiego. „Obława” jest pieśnią o charakterze silnie antytotalitarnym, wolnościowym. Z tego względu jest piosenką uniwersalną. Tym należałoby też tłumaczyć niesłabnącą popularność utworu.
Tematyka i treść utworu
Utwór „Obława” jest metaforycznym opisem polowania na wilki, które w najbardziej popularnych interpretacjach obrazuje represje polityczne wobec jednostek niezgadzających się z reżimem komunistycznym. W narracji podmiot liryczny opisuje bezwzględne polowanie, gdzie wilki, symbolizujące ludzi walczących o wolność, są ścigane przez bezlitosne psy gończe, które tu są symbolem totalitarnego aparatu represji.
Struktura i styl
Utwór jest podzielony na cztery zwrotki, z których każda przedstawia kolejny etap obławy. Każda zwrotka kończy się refrenem, który nadaje utworowi rytmiczny, dynamiczny, niemal hipnotyczny charakter. Styl Kaczmarskiego jest surowy, dynamiczny, pełen napięcia i emocji, co podkreśla dramatyzm opisywanych wydarzeń.
Symbolika
W piosence przeciwstawione są biorące udział w obławie gończe psy oraz wilki symbolizujące dążenie jednostek do wolności jednostki i walczące o wolność, niezależność i prawdę. Wilki („młode wilki”), pomimo, że są drapieżnikami, w utworze przedstawione są jako ofiary bezwzględnej obławy. Gończe psy reprezentują zaś aparat represji, ludzi służących władzy komunistycznej, która bezlitośnie ściga tych, którzy się jej przeciwstawiają.
(…) Wysocki używa metafory czerwonych szmat wiszących nad ziemią. Tak rzeczywiście się poluje na wilki, bo one mają psychologiczną barierę przed przeskoczeniem tej szmaty i pozwalają się dzięki temu prowadzić w odpowiednim kierunku. To jest doskonała metafora na sowiecką rzeczywistość, natomiast na polską – nie, bo na Polaka te czerwone szmaty specjalnie nie działały. I stąd wprowadzenie przeze mnie psów gończych, co jest fałszem jeśli chodzi o rzeczywistość, bo, jak mi mówił jakiś myśliwy, żaden pies na wilka nie pójdzie, natomiast wydawało mi się to bardzo prawdziwe w naszych polskich realiach, gdzie zawsze się znajdą jakieś psy, które skaczą na swoich braci na rozkaz.
Jacek Kaczmarski o piosence; fragment rozmowy z Jolantą Piątek (Radio Wrocław); cyt. za kaczmarski.art.pl
Kaczmarski z pełną premedytacją przeciwstawia psy z wilkami. Biorące udział w obławie psy są przecież genetycznie blisko spokrewnione z wilkami, tak jak w świecie realnym, nie tylko zresztą w rzeczywistości PRL-owskiej, ludzie są skłonni na rozkaz stawać przeciwko podobnym sobie ludziom.
Analiza poszczególnych zwrotek
Pierwsza zwrotka: Wprowadzenie do sytuacji polowania. Wilki są przedstawione jako niewinne ofiary, które zostają nagle zaatakowane.
Druga zwrotka: Intensyfikacja polowania. Wilki są otaczane, sytuacja staje się coraz bardziej dramatyczna.
Trzecia zwrotka: Moment kulminacyjny. Wilki, mimo desperackiej obrony, są bezlitośnie ścigane i zabijane. Jest to obraz beznadziejnej walki z przeważającymi siłami.
Czwarta zwrotka: Podsumowanie i refleksja. Narrator podkreśla tragizm sytuacji, gdzie jednostki walczące o wolność są skazane na porażkę w obliczu potężniejszych sił represyjnych. Piosenkę kończy odezwa do „wilków” o to, by mimo wszystko podjęli aktywną obronę przed złem:
„Nie dajcie z siebie zedrzeć skór, brońcie się i wy
O, bracia wilcy! Brońcie się nim wszyscy wyginiecie”
Przesłanie utworu
„Obława” jest utworem, który porusza temat prześladowania i walki o wolność. Kaczmarski ukazuje brutalność systemu totalitarnego oraz tragizm losu tych, którzy decydują się na opór. Mimo że utwór jest osadzony w konkretnym kontekście historycznym, jego przesłanie ma uniwersalny charakter i odnosi się do każdej sytuacji, w której jednostki muszą stawić czoła opresyjnemu systemowi.
Znaczenie utworu
„Obława” stała się jednym z hymnów oporu w Polsce lat 80., szczególnie w okresie „Solidarności”. Jacek Kaczmarski, poprzez swoje teksty, w tym „Obławę”, zainspirował wiele osób do walki o prawa człowieka i wolność. Utwór ten jest nie tylko świadectwem epoki, ale również ponadczasowym przypomnieniem o wartości wolności i cenie, jaką trzeba za nią zapłacić.
Źródło: www.kaczmarski.art.pl/tworczosc/wiersze/oblawa/
