Pablo Picasso – Płacząca kobieta – analiza dzieła Picassa

^{R E K L A M A}

„Płacząca kobieta” (fr. La Femme qui pleure, ang. The Weeping Woman) to seria obrazów olejnych na płótnie autorstwa Pabla Picassa, z których ostatni powstał pod koniec 1937 roku.

„Płacząca kobieta” Picassa przedstawia Dorę Maar, kochankę i muzę artysty. Obrazy te są głęboko związane z ikonografią Guerniki – monumentalnego protestu Picassa przeciwko bombardowaniu Guerniki podczas hiszpańskiej wojny domowej. Tematyka płaczącej kobiety fascynowała Picassa, który wielokrotnie powracał do tego motywu w tym samym roku.

Obraz możesz zobaczyć tutaj.

Ostatnia wersja obrazu, stworzona 26 października 1937 roku, jest najbardziej złożona i znajduje się w kolekcji Tate. Ostatnio została wypożyczona do Muzeum Sztuk Pięknych w Kaohsiung na Tajwanie w ramach wystawy „Capturing the Moment”, która trwała do 17 listopada 2024 roku. Inny obraz z tej serii, namalowany 18 października 1937 roku, jest przechowywany w Narodowej Galerii Wiktorii w Australii i był przedmiotem głośnej kradzieży. Płacząca kobieta Picassa bez wątpienia należy do najważniejszych obrazów Picassa.

Kontekst historyczny

Picasso stworzył Płaczącą kobietę w trakcie hiszpańskiej wojny domowej, która wybuchła w lipcu 1936 roku po buncie generała Franco przeciwko rządowi republikańskiemu. Seria powstała jako reakcja na bombardowanie Guerniki, zlecone przez Adolfa Hitlera na prośbę Franco 26 kwietnia 1937 roku. To wydarzenie wstrząsnęło artystą, który w lipcu tego samego roku w wywiadzie dla Springfield Republican powiedział, że wszystkie jego ostatnie dzieła wyrażają odrazę wobec „wojskowej kasty, która pogrążyła Hiszpanię w oceanie bólu i śmierci”.

Płacząca kobieta bywa określana jako epilog Guerniki. Pierwsze przymiarki do tego motywu Picasso stworzył w styczniu 1937 roku w formie akwafort zatytułowanych Sen i kłamstwo Franco. Towarzyszył im poemat prozą, w którym pojawiły się obrazy płaczących kobiet – zapowiedź wizualnej reprezentacji płaczącej kobiety jako symbolu cierpienia Hiszpanii.

Rozwój motywu płaczącej kobiety

Picasso rozpoczął szkice płaczącej kobiety 24 maja 1937 roku, podczas pracy nad Guerniką. Początkowo motyw ten miał zostać uwzględniony w kompozycji, jednak Picasso ostatecznie zrezygnował z tego pomysłu, aby nie przyćmić innych cierpiących postaci. Guernika miała oddawać natychmiastowy szok i horror zniszczenia, natomiast płacząca kobieta symbolizowała żałobę i cierpienie następujące po katastrofie.

Po ukończeniu Guerniki Picasso kontynuował eksplorację tematu płaczącej kobiety. Jak zauważyła Judi Freeman, „motyw ten go prześladował; rysował go niemal obsesyjnie przez następne miesiące”. Między czerwcem a październikiem 1937 roku artysta stworzył około 36 dzieł przedstawiających płaczącą kobietę, w tym rysunki i obrazy olejne.

Dora Maar i osobiste inspiracje

Dora Maar, fotografka i zaangażowana politycznie artystka, odegrała kluczową rolę w życiu Picassa w tym okresie. Była jego kochanką od 1936 roku aż do rozstania w 1945 roku. Maar dokumentowała proces tworzenia Guerniki i współpracowała z Picassem w jego paryskiej pracowni. Z czasem stała się główną modelką artysty, a jej portrety odzwierciedlały zmieniające się podejście Picassa do niej. Relacja artysty z Maar była burzliwa i często toksyczna. Picasso przyznał, że Dora budziła w nim strach, co znalazło wyraz w jego pracach. Sama Maar nie była zadowolona z portretów, określając je jako „kłamstwa” i „Picassy”, a nie prawdziwe przedstawienia siebie.

Maar została później opisana jako „emblematyczna ofiara Picassa”. Według biografów artysta uważał ją za personifikację cierpienia, co podkreślał w swojej sztuce.

Czytaj również: Picasso i kobiety. Psychopata, tyran, geniusz. Ciemna strona Pabla Picassa

Wersje obrazów

Istnieją cztery olejne wersje Płaczącej kobiety, namalowane między wrześniem a październikiem 1937 roku, oraz liczne szkice. Najbardziej znany obraz znajduje się w Tate Gallery w Londynie. Inne wersje przechowywane są w Narodowej Galerii Wiktorii w Melbourne, Muzeum Picassa w Paryżu oraz w Los Angeles County Museum of Art.

Obraz w kolekcji Tate

Ostateczna wersja Płaczącej kobiety jest abstrakcyjnym portretem ukazującym kobietę pogrążoną w żalu. Obraz o wymiarach 61 x 50 cm wyróżnia się jasnymi kolorami i skomplikowaną kompozycją kształtów geometrycznych. Modelka, Dora Maar, jest rozpoznawalna mimo zdeformowanej formy.

W obrazie dominuje motyw chusteczki, symbolizujący płacz i żałobę. Picasso połączył kubistyczną fragmentację z intensywnym kolorem, co w opinii Rolanda Penrose’a, biografa artysty, wywołuje „niepokojący kontrast między formą a treścią”. Obraz w sposób stylizowany nawiązuje do postaci z Guerniki, jednocześnie różniąc się od niej kubistycznym podejściem do formy.

Interpretacje Płaczącej kobiety

Płacząca kobieta została zinterpretowana jako symbol cierpienia Hiszpanii podczas wojny domowej, nawiązując do ikonografii Guerniki. Obraz przypomina również motyw religijny Matki Boskiej Bolesnej, choć Picasso był ateistą. Krytycy zauważają podobieństwa do hiszpańskiej sztuki barokowej, w której Madonny często przedstawiano w dramatycznych pozach z klejnotami imitującymi łzy.

Niektórzy widzą w obrazie uniwersalny symbol żalu i ludzkiego cierpienia, niezależny od konkretnego wydarzenia historycznego. Jonathan Jones z The Guardian dostrzegł w obrazie elementy nadziei i odrodzenia, symbolizowane przez kwiat w kapeluszu kobiety czy ptaka pijącego łzy.

Kradzieże i kontrowersje

Obraz z kolekcji Tate został skradziony w 1969 roku, jednak szybko odzyskano go w Londynie. Z kolei wersja znajdująca się w Narodowej Galerii Wiktorii była przedmiotem słynnej kradzieży w 1986 roku. Złodzieje ukryli obraz w szafce na dworcu kolejowym w Melbourne, a ich motywy były polityczne – domagali się większego finansowania sztuki w Australii. Choć dzieło odzyskano, sprawców nigdy nie zidentyfikowano.

Dziedzictwo

Płacząca kobieta jest dziś uważana za jedno z najważniejszych dzieł surrealizmu i kluczowy element dziedzictwa Picassa. Prace z tej serii ukazują nie tylko artystyczną reakcję na okrucieństwa wojny, ale także osobiste obsesje i napięcia, które kształtowały twórczość artysty w tym burzliwym okresie.

Może cię zainteresować: Obrazy ręcznie malowane na sprzedaż

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/The_Weeping_Woman